W Polsce aktywną działalność Lebensborn rozpoczął w 1942 roku. W Kaliszu był to Gaukinderheim mieszczący się przy Rogatce, w siedzibie klasztoru sióstr Nazaretanek. Po uprzedniej rasowej selekcji, trafiały tam dzieci w wieku od 2 do 16 lat. Jednorazowo procesowi zniemczania poddawano około 60 małych kaliszan, którzy po minimum 6 tygodniach byli wywożeni do Niemiec, aby docelowo trafić na wychowanie do niemieckich rodzin. W grudniu 1942 r., zgodnie z zarządzeniem Himmlera, wprowadzono specjalne zasady meldunkowe dla dzieci z Gaukinderheim. Zmieniano im imiona i nazwiska oraz utworzono oddzielne biuro meldunkowe - wszystko po to, aby rodziny nie mogły ich odnaleźć.
Dziecko w Gaukinderheim w Kaliszu. Spuścizna Tadeusza Martyna, sygn. 148. Archiwum Państwowe w Kaliszu.
W sumie przez kaliski ośrodek przeszło około 300 dzieci. W całej Polsce były ich tysiące. Germanizacja odbywała się także w niemieckich obozach w Oberweiss i Salzburgu. Po zakończeniu II wojny światowej ofiary Lebensbornu przebywały w ośrodku przejściowym w Barcelonie, a stamtąd zaledwie 20% małych repatriantów powróciło do kraju. Mimo upływu lat, problem germanizacji polskich dzieci wciąż budzi uzasadnione emocje, a zainteresowanie tematem i kolejne publikacje świadczą o tym, iż zbrodni tej nie można zapomnieć, zgodnie z napisem umieszczonym na Pomniku Martyrologii Dzieci w Łodzi „Odebrano Wam życie, dziś dajemy Wam tylko pamięć”. Dlatego historię zgermanizowanych dzieci przypomni 24 października (piątek) w Forum Synagoga w Ostrowie Wielkopolskim dr Ryszard Spodzieja, finalista ogólnopolskiego konkursu na książkę historyczną roku, za publikację „Moim domem był Gaukinderheim. Historia ofiar Lebensbornu”, która dwa lata temu nominowana została do tytułu Książka Historyczna Roku. Spotkanie odbędzie się o godz. 18.00 przy ul. Raszkowskiej 21. Wstęp wolny.
Personel Gaukinderheim w Kaliszu. Spuścizna Tadeusza Martyna, sygn. 146. Archiwum Państwowe w Kaliszu.
MIK, RED, fot. zbiory Archiwum Państwowego w Kaliszu
DR RYSZARD SPODZIEJA – absolwent filologii germańskiej Uniwersytetu Wrocławskiego i Uniwersytetu Humboldta w Berlinie oraz stypendysta Freie Universitaet. Jest autorem czterech monografii: Wolfgang Koeppen – ein Vertreter der literarischen Moderne, Moim domem był Gaukinderheim. Historia ofiar Lebensbornu (w 2012 roku nominowana do Książki Historycznej Roku ), Gdybyśmy tylko mieli słowo. Powojenna rzeczywistość w wierszach Ingeborg Bachmann oraz Wojna w powieściach i nowelach Alexsandra Lerneta-Holenii. Efektem pracy badawczej są również artykuły poświęcone zarówno literaturze, jak i historii Niemiec, Austrii i Szwajcarii.
Napisz komentarz
Komentarze