Oddali hołd bohaterom ZDJĘCIA

W marcu 1944 r. Gestapo dokonało w Kaliszu masowych aresztowań. Wśród ponad setki aresztowanych znaleźli się Polacy por. AK Bolesław Krawiec ps. „Stach”, Janina Stasiak, Tadeusz Pyzik i Barbara Pawlak oraz członkowie Armii Krajowej pochodzenia niemieckiego, m.in.: Elwira Fibiger (córka Alfreda Fibigera właściciela fabryki pianin Calisia), Alfred Nowacki ps. „Piąty” (właściciel fabryki przetwórstwa spożywczego w Winiarach), Konrad Wunsche (właściciel majątku w Opatówku) , Emil Fulde (właściciel majątku w Żydowie) i jego syn Henryk, Jerzy Dreszer (architekt) i inni. ]

Działalność w polskim podziemiu tak dużej liczby osób pochodzenia niemieckiego była dla nazistów wielkim zaskoczeniem. Dlatego też zdecydowano aresztowanych konspiratorów osądzić i skazać w pokazowym procesie podczas wyjazdowej sesji Trybunału Ludowego z Berlina. Po trwającym dziewięć miesięcy śledztwie, które prowadziło gestapo w Łodzi, sporządzono dwa akty oskarżenia – osobno dla Polaków, osobno dla grupy Polaków pochodzenia niemieckiego. Proces odbył się w dniach 6–9 grudnia 1944 w obecności namiestnika Rzeszy Niemieckiej w Kraju Warty, gauleitera Arthura Greisera. Za zdradę narodu niemieckiego i szpiegostwo na karę śmierci zostali skazani: Henryk Fulde, Konrad Wünsche, Bruno Lompa, Elwira Fibiger, Alfred Nowacki, Jerzy Dreszer, Bolesław Krawiec, Tadeusz Pyzik i Barbara Pawlak. Na karę 10 lat więzienia skazano Irenę Stark, a na 5 lat Emila Fulde. Z zarzutów oczyszczone zostały Bożena Deutschmann i Janina Stasiak.

Zgodnie z obowiązującym prawem niemieckim wyrok śmierci mógł zostać wykonany dopiero po upływie stu dni. Jednakże wobec zbliżających się do Kalisza wojsk radzieckich datę egzekucji przyśpieszono i 19 stycznia 1945, na dwa dni przed zajęciem Kalisza przez Armię Czerwoną, grupę 56 członków antyhitlerowskiego podziemia rozstrzelano w lasach koło Skarszewa.

Ekshumacji dokonano 26 kwietnia 1945 roku. Z 56 zabitych osób, udało się ustalić tożsamość tylko 30 pomordowanych. Ciała niezidentyfikowanych osób złożono w wspólnej mogile na Cmentarzu Tynieckim. Osobno pochowano w rodzinnych grobowcach na cmentarzu ewangelickim w Kaliszu Elwirę Fibiger, Konrada Wünsche i Henryka Fulde. Na Tyńcu znajduje się też osobny grób Alfreda Nowackiego. W osobnej mogile pochowano również Bolesława Krawca.

W czwartek, 19 stycznia pamięć bohaterów uczcili: wiceprezydent Artur Kijewski oraz wiceprzewodniczący Rady Miejskiej Kalisza Edward Prus, parlamentarzyści, reprezentanci instytucji, stowarzyszeń patriotycznych, organizacji i związków kombatanckich, służb mundurowych oraz dzieci i młodzież m.in. ze Szkoły Podstawowej im. Armii Krajowej w Skarszewie. Uroczystość poprowadził Janusz Sibiński z Miejskiego Komitetu Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.

MIK, fot. Łukasz Wolski, Ryszard Jezierski