Po przeniesieniu centrum osadniczego Kalisza z Zawodzia na obecne miejsce i lokacji miasta dokonanej około 1257 r. przez księcia Bolesława Pobożnego, dzielnica żydowska rozciągała się w południowo-zachodniej części miasta, pomiędzy bramą Piskorzewską a Końskim Targiem. W 1264 r. książę Bolesław Pobożny nadał Żydom tzw. Statut Kaliski, normujący sytuację Żydów w Wielkopolsce, stając się z czasem podstawą praw i przywilejów dla Żydów na ziemiach polskich, potwierdzony przez kolejnych władców obowiązywał praktycznie do końca I Rzeczpospolitej. Dokument ten był bezprecedensowym rozwiązaniem prawnym na tle ówczesnej Europy.
Kaliska dzielnica żydowska obejmowała pierwotnie dzisiejsze ulice – Narutowicza, Parczewskiego, Złotą do Śródmiejskiej, następnie poszerzyła się o ulicę Ciasną, Chopina, częściowo Kanonicką i Nowy Rynek. Jej sercem była synagoga i niewielki plac zwany końskim targiem lub Rozmarkiem, przy zbiegu Złotej, Targowej i Przechodniej. Zabudowa placu, podzieliła los miasta podczas I wojny światowej. Uchwałą z dnia 24 listopada 2011 r. Rada Miejska Kalisza przywróciła placowi historyczną nazwę Rozmarek jako wyraz szacunku dla ponad 800 lat współistnienia w mieście społeczności żydowskiej oraz symbolem roli i znaczenia, jaką ona odegrała w dziejach Kalisza.
W początkach 1939 r. w Kaliszu mieszkało 27600 Żydów, co stanowiło 34,03% ogółu mieszkańców miasta. W listopadzie niemieckie władze okupacyjne utworzyły w Kaliszu getto dla ludności żydowskiej. Jego granice wyznaczały obecne ulice Targowa, Złota, Chopina i Wodna.
Od 10 listopada 1939 r. rozpoczęły się planowe, masowe wysiedlenia kaliskich Żydów. W Hali Targowej Braci Szrajer na Rynku Dekerta (w tym miejscu obecnie znajduje się Galeria Tęcza) urządzono obóz przejściowy. Fakt ten upamiętnia tablica na budynku galerii od strony ulicy 3 Maja.
Przed 79 laty, 2. grudnia, z Kalisza do Sandomierza i Lublina wyruszyły dwa pierwsze transporty z deportowanymi kaliszanami.
W niedzielę, 2 grudnia, na skwerze Rozmarek odbędzie się uroczystość patriotyczna, związana z tymi wydarzeniami.
W programie uroczystości przewidziano:
11.45 złożenie wiązanki kwiatów przez władze miasta przed tablicą pamiątkową, poświęconą deportacji m.in. kaliskich żydów do obozów śmierci, ul. 3 Maja w Kaliszu
12.00 rozpoczęcie uroczystości na skwerze Rozmarek
12.05 powitanie gości
12.10 historia deportacji kaliskich Żydów
12.30 modlitwa Rabina Michaela Schudricha
12.35 okolicznościowe przemówienia
12.50 zakończenie uroczystości
Uroczystość, na którą zapraszają Krystian Kinastowski, Prezydent Miasta Kalisza oraz Janusz Pęcherz, Przewodniczący Rady Miasta Kalisza, rozpocznie się o godzinie 12.00.
Źródło: kalisz.pl, fot. kalisz.pl
Napisz komentarz
Komentarze