Moneta z kościoła o.o. Franciszkanów w Kaliszu
Matapana, czyli moneta wzorowana na groszu weneckim została znaleziona w warstwie ziemi pod posadzką w części chóralnej kościoła, w którym trwa kapitalny remont. Przy okazji, na prośbę gwardiana ojca Waldemara Ułanowicza, w porozumieniu z konserwatorem zabytków prowadzone są prace w użyciem wykrywacza metali. I właśnie dzięki nim udało się odkryć ten niezwykły egzemplarz. - Moneta jest bardzo rzadka. Po przewertowaniu fachowej literatury okazuje się, że to czwarty jej egzemplarz w Polsce – zdradza Adam Kędzierski, prowadzący prace. - Dwie odkryto w Elblągu i Kołobrzegu, czyli miastach portowych, trzecia jest częścią skarbu ze Środy Śląskiej. Kaliska jest więc czwartą monetą powiązaną z emisjami groszy weneckich. Ta moneta nie jest bita bezpośrednio w samej Wenecji, jest to naśladownictwo i zastanawiamy się, czy jest to wytwór mennicy z Bułgarii czy Serbii.
Według archeologa z Polskiej Akademii Nauk wykonana jest z dobrej jakości srebra i waży przepisowo 2 gramy, tak jak oryginalne grosze weneckie. – Po jednej stronie widzimy Chrystusa Pantokratora na tronie z tym, że zamiast liter ICXC mamy dwie gwiazdki, więc to uproszczona forma tej jednej strony. Po drugiej stronie widzimy dwie postacie. I to odpowiada wytworom z Wenecji. Na monetach weneckich widzimy dożę i św. Marka, tutaj mamy jakiegoś świętego, bo jest aureola i jakąś postać z brodą – opisuje Adam Kędzierski.
Zagadką pozostaje jednak, skąd moneta wzięła się w Kaliszu. Jedyna odpowiedź na to pytanie to fakt, że miasto było ważnym punktem na szlaku handlowym średniowiecznych kupców. Od końca XII poprzez XIII i pierwszą połowę XIV stulecia był to najważniejszy rodzaj monety w handlu w basenie Morza Śródziemnego. Poza Wenecją, grosze o zbliżonych wyobrażeniach emitowali władcy Bułgarii, Serbii, czy Raguzy. Nawet cesarze bizantyjscy nawiązali do weneckich grosso.
Dotychczas, w trakcie prac w kościele Franciszkanów, odkryto ponad 20 monet, datowanych na późne średniowiecze i nowożytność. Były to denary jagiellońskie oraz polskie i ryskie monety z XVI i XVII wieku, odkrywane na wielu stanowiskach archeologicznych na terenie Polski.
Moneta króla Stefana II Urosza (zabytek z aukcji WCN)
AW, zdjęcia Adam Kędzierski
Napisz komentarz
Komentarze