Jak wygląda sprawa o podział majątku? Czym jest współwłasność i co wchodzi w skład majątku wspólnego?

W szczególności do majątku wspólnego małżonków wchodzą:

• pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej, 
• dochody z majątku wspólnego małżonków,
• środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków,
• spółdzielcze prawo do lokalu,
• wierzytelności, 
• akcje i udziały w spółkach kapitałowych. 

Z kolei do majątku osobistego małżonków przede wszystkim należą: przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej (czyli w przypadku ustawowej wspólności małżeńskiej- przed zawarciem małżeństwa), przedmioty, które osoba nabyła w drodze dziedziczenia, darowizny, zapisu testamentowego, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił i wyraźnie wskazał, iż dana rzecz ma wchodzić do majątku wspólnego małżonków. 

Sposoby podziału majątku

Możliwość podziału posiadanego majątku pojawia się kiedy wspólnota ustaje, więc najczęściej jest to po orzeczeniu rozwodu. Co ważne, podziału majątku można dokonać zarówno w trakcie trwania postępowania rozwodowego, jak i po nim i wtedy odbywa się to w zupełnie oddzielnym postępowaniu. 

Wniosek o podział majątku w postępowaniu rozwodowym może być uwzględniony przez sąd, gdy podział nie przedłuży postępowania o rozwód- czyli zależy to od uznania sądu. Przeważnie zwłoka w takim postępowaniu wystąpi, gdy majątek małżonków jest duży, czy składa się ze składników, których wartość pozostaje sporna, a pomiędzy małżonkami widoczny jest konflikt co do samego sposobu podziału. Przeważnie jednak, gdy obie strony są zgodne co do podziału, taki wniosek prawdopodobnie będzie uwzględniony. Jednak co to oznacza w praktyce? Małżonek, który wnosi o podział majątku musi wymienić szczegółowo wszystkie składniki majątku (o jakiejkolwiek wartości) i podać ich orientacyjną wartość, a także określić sposób podziału. Do tego należy dołączyć niezbędne dowody potwierdzające własność- np. wydruk z księgi wieczystej, czy kopia dowodu rejestracyjnego samochodu. 

Podział majątku w postępowaniu rozwodowym może dotyczyć całego majątku, ale też tylko jego części, pozostałą część można podzielić i rozliczyć w osobnym postępowaniu. Gdy doszło do zatajenia, czy ukrycia jakiegokolwiek wartościowego składniku majątku, można w późniejszym czasie wnieść o podział uzupełniający - wskazuje adwokat Agata Koschel-Sturzbecher. 

Gdy małżonkom uda się dojść do porozumienia co do tej kwestii, sąd może w postępowaniu rozwodowym orzec o podziale majątku, co zaoszczędzi pieniędzy i czasu- nie trzeba będzie wszczynać kolejnego postępowania sądowego, które wiąże się często z dużymi opłatami, zwłaszcza dlatego, że sąd co do zasady powołuje do sprawy biegłego, który oszacuje wartość wspólnych nieruchomości, czy ruchomości. 

Sądowy podział majątku

Postępowanie o podział majątku można przeprowadzić również w oddzielnym postępowaniu po orzeczeniu rozwodu tj. po uprawomocnieniu się wyroku, który orzeka rozwód. Taki wyrok powoduje to, że ustaje wspólność majątkowa małżeńska i zmienia się we współwłasność ułamkową w przedmiotach, które wchodziły w skład majątku wspólnego małżonków. Mówiąc prościej, przed rozwodem na skutek wspólności majątkowej małżeńskiej np. nieruchomość była własnością zarówno męża, jak i żony, nie była podzielona- była wspólna, a po prawomocnym rozwodzie nie jest już ich własnością łączną, tylko oboje posiadają udział po ½ własności tej nieruchomości. 

Co do zasady przyjmuje się, że udziały małżonków w majątku wspólnym są równe. Każdy z małżonków może jednak z ważnych powodów wnosić o to, by ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło zgodnie ze stopniem, w którym przyczynili się do powstania tego majątku. Chodzi więc tu przede wszystkim o sytuacje, gdy np. tylko jedno z małżonków zarobkowało, a drugie w tym czasie w ogóle nie pracowało. Jednak nie można zapomnieć, że przy dokonywaniu oceny, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczyniał się do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się również nakład osobistej pracy przy wychowywaniu dzieci i wspólnym gospodarstwie domowym. Wartość takiej pracy jest równoznaczna z wartością pracy zarobkowej- przypomina adwokat Agata Koschel- Sturzbecher. 

Co jeszcze należy wiedzieć przed sprawą o podział majątku? 

W sprawie o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami właściwy jest sąd miejsca położenia majątku, a jeżeli wspólność ustała przez śmierć jednego z małżonków - sąd spadku. We wniosku trzeba podać przedmioty i prawa podlegające podziałowi. Często do wniosku o podział załącza się spis rzeczy ruchomych należących do małżonków. Jeśli w skład majątku wchodzi też nieruchomość to trzeba określić jej położenie, powierzchnię, podać czy jest zabudowana i jakie jest jej przeznaczenie (np. cele rolnicze), a także podać dane geodezyjne z ewidencji gruntu. 

Opłata od wniosku o wszczęcie postępowania o podział majątku wspólnego, gdy byli małżonkowie nie są porozumieniu co do przebiegu podziału wynosi 1000 zł, a gdy zgadzają się co do podziału i wnoszą zgodny wniosek opłata wynosi 300 zł.- wskazuje adwokat Agata Koschel- Sturzbecher

Trzeba też pamiętać, że należy przedstawić w sądzie przy podziale majątku wspólnego dokumenty potwierdzające fakt własności danej rzeczy byłych małżonków, chodzi tu o wypisy z ksiąg wieczystych, kopie dowodów rejestracyjnych itp. Oprócz tego trzeba podać orientacyjną wartość wymienianych przedmiotów, przy czym sąd może nie zgodzić się z naszą wyceną. 

Umowny podział majątku

Gdy byli małżonkowie są w stanie porozumieć się co do dokonania podziału majątku po ustaniu małżeństwa, można dokonać tego podziału poprzez zawarcie odpowiedniej umowy, której przedmiotem będzie właśnie sposób podziału majątku między byłymi małżonkami. Przy czym, gdy w skład majątku wchodzą też nieruchomości, umowę należy sporządzić w formie aktu notarialnego przed notariuszem. Koszt takiej umowy to wysokość taksy notarialnej powiększonej o wartość VAT.

artykuł partnera