Sobór pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła (budynek nieistniejący, na miejscu byłego Soboru budynek dawnego domu towarowego)
W połowie XVIII wieku do Kalisza przybyli kupcy z Macedonii, handlujący winem. Razem z nimi przywędrowało do miasta prawosławie. Ulegli oni szybkiej polonizacji i dla mieszkańców byli Grekami, z racji wyznawanej religii lub Węgrzynami, w związku z handlem doskonałym węgierskim winem. Cmentarz prawosławny założono przy Trakcie Wrocławskim. Na początku XIX wieku, na społeczność prawosławną składała się niewielka diaspora macedońska, nieliczni urzędnicy rosyjscy i wojskowi. Dla niej, w zabudowaniach po dawnym klasztorze sióstr klarysek urządzono cerkiew, później wierni uczęszczali do cerkwi pułkowej, umieszczonej w gmachu byłego Korpusu Kadetów (ob. Centrum Kultury i Sztuki przy ul. Łaziennej w Kaliszu).
Cmentarz prawosławny przy Rogatce
Po upadku powstania styczniowego, w celu rustyfikacji Polaków, w mieście wzrosła populacja Rosjan - żołnierzy, urzędników, nauczycieli. Na potrzeby garnizonu zorganizowano na Majkowie prawosławny cmentarz wojskowy. W II połowie XIX wieku, w centralnym punkcie miasta wybudowano sobór Pietropawłowski. Wzrost liczebny ludności rosyjskiej (prawosławnej) był znaczny, w pierwszej dekadzie XX wieku, stanowiła ona ponad 14% mieszkańców miasta.
Cmentarz żołnierzy ukraińskich w Szczypiornie (ul. 29 Pułku Piechoty/ul. Ukraińska 1)
Odzyskanie niepodległości w 1918 r. było początkiem mozolnej odbudowy miasta po zniszczeniach 1914 r. Wydarzenia I wojny światowej oraz odrodzenie Rzeczpospolitej, miały decydujący wpływ na kształt etniczny i wyznaniowy Kalisza. W mieście zostało niewielu wyznawców prawosławia. Wśród nich byli Rosjanie, a także Ukraińcy, ochotnicy w armii Petlury, walczący przeciwko bolszewikom. Po zawarciu polsko-bolszewickiego pokoju w Rydze (1921 r.), oddziały ukraińskie zdemobilizowano. Żołnierzy rozlokowano w ukraińskich stanicach na terenie Rzeczypospolitej, m.in. w obozie w Szczypiornie. Niektórzy z nich osiedli się w Kaliszu. Sobór, pozbawiony finansowego wsparcia wiernych, niszczał. Jako symbol rosyjskiego zaborcy został rozebrany.
Cmentarz prawosławny na Majkowie (ul. Żołnierska 24)
W 1930 r. wzniesiono niewielką cerkiew pw. św. Apostołów Piotra i Pawła przy ul. Niecałej. II wojna światowa nieodwracalnie zmieniła oblicze wyznaniowe i kulturowe Kalisza. Wielu przedstawicieli społeczności prawosławnej wybrało emigrację na zachód, a zostali ci, dla których Kalisz był jedyną ojczyzną. Do dziś podtrzymują tradycję ponad 250-letniej obecności prawosławia w Kaliszu.
Więcej informacji pod poniższym linkiem
kalisz.pl na podst. opracowania Sławomira Przygodzkiego Foto: archiwum UM Kalisza
Napisz komentarz
Komentarze