Wielkanocne tradycje i przesądy

Warto zacząć od samej daty Wielkiej Niedzieli, która nie jest stała. Jednak mimo że jest ona świętem ruchomym zawsze przypada na wiosnę. Czy to przypadek? Absolutnie nie, święta wielkanocne i wiosna mają bardzo dużo ze sobą wspólnego. Obchody Wielkiej Nocy mają nam przypominać o triumfie Jezusa, przezwyciężeniu śmierci i jego ponownym przyjściu na ziemię. Wiosenny czas natomiast to okres, w którym wszystko zaczyna się budzić do życia, a przyroda odradza się i kwitnie.

Święto ruchome – co to właściwie oznacza i czy było tak zawsze?

Wyznaczenie obchodów Wielkanocy ustalono w 325. roku podczas soboru nicejskiego. Zdecydowano wówczas, że będzie się ją obchodzić w pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni księżyca. Oznacza to, że może wypaść między 22 marca a 25 kwietnia. Co za tym idzie, z Wielkanocą powiązane są także Środa Popielcowa, Wielki Post, Triduum Paschalne czy Boże Ciało. Między innymi te święta wypadają w zależności od terminu Wielkiej Niedzieli.

W 1913 roku papież Pius X starał się ustalić stałą datę Wielkanocy. W tym celu rozesłał do biskupów stosowne pisma, na które zdecydowana większość odpowiedziała przychylnie. Jednak pomysł i tak nie wszedł w życie, ponieważ koniec końców uznano, że stała data zmniejszy rangę tak wielkiego wydarzenia.

Z obchodami świąt Wielkiej Nocy związane jest wiele zwyczajów i tradycji. A oto najważniejsze:

- rezurekcja – słowo to pochodzi z łaciny od resurrectio, co oznacza zmartwychwstanie. Wielu nie wyobraża sobie spełnienia święta Wielkanocy bez udziału w tej uroczystej mszy. Pierwotnie msze rezurekcyjne odprawiano o północy, dziś świętuje się je rano. Najpierw słychać uroczyste bicie w dzwony – to zapowiada, że Chrystus zmartwychwstał. Zanim jednak zacznie się nabożeństwo, poprzedza je procesja wokół kościoła z Najświętszym Sakramentem. Na początku mszy kapłan wypowiada słowo ,,Alleluja!’’, co z hebrajskiego oznacza Chwalajcie Jahwe. Po rezurekcji rodzina zasiada do śniadania wielkanocnego.

- pisanki –  zwyczaj malowania pisanek znany był już w Mezopotamii i w cesarstwie rzymskim. W Polsce jednak malowanie i zdobienie jajek pochodzi z końca X wieku. Teraz malują je wszyscy, a najlepiej bawią się przy tym najmłodsi. Dawniej jednak tworzyły je tylko kobiety, a robiono to w Wielki Piątek. Wówczas pisanki dawało się jako prezent swojej sympatii. Jeszcze innym zastosowaniem pisanek było wręczenie ich chłopcom, by ci nie oblewali dziewcząt następnego dnia wodą. Dziś jajko to symbol życia i przy świątecznym śniadaniu każdy musi zjeść chociaż kawałek.

- dzielenie się jajkiem – kiedyś wierzono, że umocni to więzi rodzinne oraz zapewni zdrowie domownikom. Tak zostało do dziś, gdzie na początku głowa rodziny rozpoczyna tą tradycję. Skorupki po śniadaniu również mają w sobie pewną moc. Nie należy ich wyrzucać, a warto zakopać. Ma to działać jako naturalny środek owadobójczy.

- resztki ze święconki – poświęcone jedzenie nie może się zmarnować, a na pewno nie wolno go wyrzucać. Jeśli coś zostanie, należy oddać je zwierzętom domowym lub hodowlanym. To ma zapewnić im zdrowie. Dawniej gospodarz domu zanosił je bydłu, które było najważniejszym zwierzęciem na wsi.

- palma –  istnieje przekonanie, że połknięcie kilku ,,bazich kotków’’ sprawi, że będziemy piękni, młodzi i zdrowi. Ponadto, każdy gospodarz powinien obejść swój dom lub mieszkanie i poświęconą wcześniej palemką uderzyć trzy razy w każdy kąt domostwa. Wierzono, że uchroni to mieszkańców przed biedą. Później oczywiście palmy nie wolna wyrzucać, a trzymać do następnej Wielkanocy. Dopiero po kolejnej Niedzieli Palmowej można ją zakopać bądź spalić.

- pogoda w Wielkanoc – wierzono jeśli będzie padał deszcz to zwiastuje to dużo zielonej trawy i rozkwitnięcie przyrody, jeśli będzie wiał wiatr, cały rok będzie wietrzny. Do dziś jest to znane najbardziej na wsi, gdzie rolnicy w ten sposób przygotowywali się do przyszłej pracy.

- zakazy w Wielkanoc – dawniej uznawano, że tego dnia nie wolno rozpalać ognia, pracować oraz leżeć cały dzień. Dziś to trochę się zmieniło, przez to, że ludzie wykonują różne prace. Jednak większość ma ten dzień zarezerwowany na świętowanie z najbliższymi.

- śmigus – dyngus – Poniedziałek Wielkanocny to radosny czas. Polewanie się wodą ma charakter ludowy, najbardziej lubiany przez najmłodszych. Dawniej wierzono, że woda lana tego dnia ma magiczną moc, a oblewanie się ma przynieść zdrowie i zapewnić płodność. Chłopiec, który oblał najwięcej panien, będzie miał pomyślny rok. Kobiety i dziewczęta, które zostały obficie polane, miały mieć powodzenie cały rok.

JF, fot. pixabay

################################################################

Dziękujemy, że przeczytałeś ten artykuł. Podziel się tymi informacjami z innymi. Wyślij link swoim przyjaciołom i znajomym.  Twoje udostępnienie i polecenie nas innym jest dla nas najlepszym podziękowaniem  za pracę dziennikarską na rzecz naszych czytelników. Ciebie to nic nie kosztuje, nam pozwala rozwijać redakcję.

Masz dla nas ciekawy temat? Może szukasz jakiś informacji albo chcesz żebyśmy zajęli się jakąś sprawą? Pisz do nas: [email protected].  

Faktykaliskie.pl to portal informacyjny tematycznie obejmujący Kalisz i południową Wielkopolskę. Codziennie przygotowujemy dla Was nawet do kilkudziesięciu informacji o najważniejszych wydarzeniach z miasta i regionu. Na naszym portalu w zakładce „Telewizja Kalisz” znajdziesz też codzienny serwis informacyjny „Magazyn Miejski” jedynej telewizji w mieście. Zachęcamy też do odwiedzania naszych mediów społecznościowych:

https://www.facebook.com/FaktyKaliskie

https://www.youtube.com/channel/UCDsE1VEqkkY_xJo12bjvoqw

Artykuły i materiały telewizyjne przygotowuje dla Was zespół Fundacji Reakcja. Więcej o nasz znajdziecie na stronie https://www.fundacja-reakcja.pl/