Święty Mikołaj, Gwiazdor, a może Aniołek - kto przynosi prezenty pod choinkę?

Chyba nie ma takiej osoby, która nie lubi dostawać prezentów. Sama tradycja znana jest od XIII wieku i nawiązuje do darów, jakie złożyli Trzej Królowie Jezusowi w Betlejem. Najczęściej zostawia je wszystkim dobrze znany Święty Mikołaj, jednak istnieje kilka wersji choinkowego darczyńcy. To, kto przynosi prezenty zależy w dużej mierze od regionu, w którym mieszkamy. Ile domów tyle zwyczajów.

Nazewnictwo na terenie Polski pokrywa się z dawnym podziałem zaborów. Dla wielu osób pierwszym skojarzeniem zawsze będzie Święty Mikołaj. Mikołaj urodził się w ok 270 r. i był biskupem Miry (miasto znajdujące się aktualnie na terenie Turcji). Został uznany świętym, ponieważ za życia chętnie dzielił się swoim majątkiem z innymi ludźmi. Do dziś jego atrybutem jest worek z prezentami.

Bez wątpienia jest on najbardziej rozpoznawalną postacią jeśli chodzi o okres Bożego Narodzenia i prezenty. Jego wizerunek jest każdemu dobrze znany. Poczciwy starzec z długą brodą, w czerwonym stroju i workiem prezentów. Tuż obok sanie i renifery, dzięki którym możliwe jest dostarczenie prezentów dla wszystkich grzecznych dzieci. Mimo że przyjęło się, że Święty Mikołaj składa upominki tylko w Mikołajki, nadal jest on postacią ogólnopolskiego świątecznego darczyńcy.

W Wielkopolsce, na Kujawach, Kaszubach i Ziemi Lubuskiej prezenty rozdaje Gwiazdor. Miejsca, w którym przynosi prezenty pokrywają się z obszarem zaboru rosyjskiego i ziem zachodnich. To postać ubrana w kożuch i futrzaną czapkę. Przyjęło się, że Gwiazdor ma na twarzy maskę lub jest umazany sadzą. W porównaniu ze Świętym Mikołajem nie wygląda przyjaźnie, lecz raczej budzi strach. Zanim dziecko otrzymywało od niego prezent, musiało odmówić pacierz. Oprócz wręczania prezentów, Gwiazdor także karze tych niegrzecznych. Stąd jego nieodłącznym elementem jest rózga.

W Małopolsce i na Podkarpaciu – czyli dawnej Galicji - króluje Aniołek, a na Górnym Śląsku Dzieciątko – zapożyczenie z Czech. Na Dolnym Śląsku natomiast prezenty przynosi Gwiazdka. Na wschodzie kraju, jednak nie wszędzie, spotkać można się jeszcze z określeniem Dziadek Mróz. Postać pochodzi ze wschodniosłowiańskiego folkloru, ponieważ właśnie w Rosji w Nowy Rok to on rozdaje prezenty. Jego wnuczką jest Śnieżynka, która pomaga mu w roznoszeniu prezentów.

A kto przychodzi do dzieci w święta w innych krajach?

- Hiszpania – Trzej Królowie
- Japonia – Hostei-osho – bóstwo szczęścia i dobrobytu
- Grecja – św. Bazyli
- Słowacja i Czechy – Dzieciątko
- Rosja – Dziadek Mróz
- Francja – Pere Noel
- Włochy – wiedźma Befana
- kraje skandynawskie – małe gnomy

JF, fot. pixbay i wykop.pl