Olędrzy do Wielkopolski przybyli na przełomie XVI i XVII wieku. Uciekając przed prześladowaniami religijnymi, nową ojczyznę znaleźli m.in. na terenie Puszczy Pyzdrskiej. Byli doskonałymi rolnikami, którzy do perfekcji opanowali umiejętność melioracji zasiedlanych terenów. Dzięki temu ziemie, które zaczynali uprawiać, rodziły bogate plony. Potrafili także wydobywać rudę darniową, którą wykorzystywali w budownictwie. Wiele konstrukcji, tzw. żelaznych domów, do dziś można oglądać w miejscowościach, w których Olędrzy mieszkali. - I właśnie temu dziedzictwu poświęcona jest wystawa prezentowana w Blizanowie. Wyróżnia się własną architekturą oraz krajobrazem. Na fotografiach można więc zobaczyć m.in.: domy z darniowej rudy żelaza, drewniane chaty o konstrukcji sumikowo-łątkowej, cmentarze ewangelickie, życie codzienne mieszkańców tamtych terenów, mozaiki pól, łąk, lasów. Są też fragmenty przywileju lokacyjnego dla osad Dębniałki Bolimowskie względnie Brudzewskie Olędry oraz Piskory albo Lipeckie Olędry, wystawionego 17.07.1783 r. przez Wawrzyńca Antoniego Łodzia Czarneckiego, stolnika powiatu inowłodzkiego – informuje Paulina Wróblewska z Gminnej Biblioteki Publicznej w Blizanowie.
Inauguracji wystawy towarzyszyła projekcja filmu „Ludzie z żelaznych domów”, opowiadająca historię Olędrów zamieszkujących Puszczę Pyzdrską przez niemal 200 lat. Powstał on w ramach projektu „Puszcza Pyzdrska – zachować pamięć” realizowanego przez Lokalną Organizację Turystyczną „Puszcza Pyzdrska” we współpracy z Towarzystwem Kulturalnym „Echo Pyzdr” i organizacją „Kulturforum” z Poczdamu. 17 września 2015 r. film ten został pokazany w kinie „Krokodil” w Berlinie. Jest on również dostępny na stronie internetowej www.echo.org.pl w zakładce filmy.
Po projekcji filmu rozdawano również tytuły, które ukazały się pod koniec 2015 r.: „Dizajn na ludowo” opracowany przez dr Justynę Górską – Streicher i „Zarys najstarszych dziejów osad olęderskich w Puszczy Pyzdrskiej 1746-1793” dra Zbigniewa Chodyły. Mobilna wystawa, której pierwszym przystankiem była blizanowska biblioteka, powędruje dalej do Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury w Zbiersku.
Puszcza Pyzdrska to historyczna kraina geograficzna obejmująca 15 gmin (Blizanów, Ceków-Kolonia, Chocz, Gizałki, Grodziec, Lądek, Malanów, Mycielin, Pyzdry, Rychwał, Rzgów, Stare Miasto, Stawiszyn, Tuliszków, Zagórów), położonych w sześciu powiatach (kaliskim, konińskim, pleszewskim, słupeckim, tureckim, wrzesińskim).
Projekty są możliwe dzięki współpracy samorządów z Towarzystwem Kulturalnym „Echo Pyzdr”. Jej efektem są stypendia naukowe, które od kilku lat otrzymuje uzdolniona młodzież z terenu gminy Blizanów. W 2009 r. w Blizanowie odbyła się też konferencja naukowa otwierająca projekt „Puszcza Pyzdrska – Olędrzy i ich żelazne domy”, w ramach którego wydano też publikacje popularno-naukowe, mapy i przewodniki.
AW, Paulina Wróblewska
Napisz komentarz
Komentarze